'''ولاتی''' یا '''سِدِهی''' گویشی جزو [[گویش‌های مرکزی ایران]] است گویش اهالی تعدادی از محلات خمینی‌شهر از قبیل ورنوسفادران، اسفریز، باولگان، زاغ‌آباد، کوشکباج، گاردر و گارسله است، که در حال حاضر بیشتر اهالی محله باولگان از این گویش در مکالمات روزمره استفاده می‌کنند. '''زبان ولایتی'''، زبان باستانی اهالی تعدادی از محلات خمینی‌شهر از قبیل اسفریز، باولگان، زاغ آباد، کوشکباج، گاردر و گارسله است؛ '''زبان ولاتی''' به گویش‌های مختلفی از جمله گویش ورنوسفادرانی، گزی، کلیمی اصفهانی و … تقسیم می‌شود و لفظ '''ولایتی''' هم بعد از اسلام به این زبان اطلاق شده‌است. کاربرد این گویش امروزه کمتر شده و در حال حاضر این گویش در حال فراموشی است. تعدادی از زبانشناسان و مورخان ایرانی و غربی از جمله احسان یار شاطر، حبیب برجیان و اسکارمان این زبان را که یکی از زبان‌های فلات مرکزی ایران می‌دانند که بازمانده زبان «مادی» است، و قدمتی حدود ۳ هزار سال دارد.

گویش '''ولاتی''' در نواحی اطراف اصفهان مانند ونداده، رودشت، کوهپایه، گرکویه، هرند، گز برخوار، خورزوق، وانشان، مشکنان، ورزنه، سیان، اژیه، قورتان، ینگ‌آباد و غیره نیز بکار می‌رود. شاعرانی مثل درویش عباس از شهر گز یا رضا مداحی از شهر کوهپایه و بسیاری دیگر از شاعران بنام این مناطق ولاتی‌سرا بودند. در محله ورنوسفادران خمینی‌شهر نیز بیش از ده تن از شعرا و ترانه‌سرایان به این زبان شهر گویش می‌کردند و ترانه سروده‌اند. از جمله طلایی، قیام، اصغر حاج حیدری (خاسته)، سعید بیابانکی، داود حاج حیدری، حسین حاجی هاشمی و غلامرضا مهدی‌پور.

== مادها و زبان ولاتی ==
اقوام آریایی، پس از ورود به فلات ایران همگی به زبان فارسی سخن نمی‌گفتند بلکه هر کدام زبان جداگانه‌ای برای خود داشتند. اولین قوم آریایی که در ایران به قدرت رسید و اولین حکومت ایرانی را تشکیل داد قوم مادها بودند که قلمرو حکومتشان در پهنه ای شامل ری، اصفهان، همدان و کرمانشاه گسترده کردند. در برخی از نقاط این نواحی هنوز زبان‌های مادی کمابیش به حیات خود ادامه می‌دهند.

== جستارهای وابسته ==
* [[زبان راجی]]